1. Tử cung đôi là gì?
Tử cung hay còn gọi là dạ con, là cơ quan thực hiện chức năng sinh sản của phụ nữ. Thông thường cơ quan sinh dục nữ sẽ có một tử cung, 2 vòi trứng và một đường âm đạo. Tuy nhiên, tử cung đôi (tử cung kép) là một trường hợp bất thường bẩm sinh hiếm gặp. Những người có tử cung đôi sẽ có hai buồng tử cung, chúng có thể tách rời hoặc có phần thân dính vào nhau. Mỗi một buồng đều có thể dẫn đến cổ tử cung hoặc âm đạo.
Tử cung đôi có nhiều dạng khác nhau, bao gồm:
- Tử cung vách ngăn: cơ quan sinh dục nữ có một tử cung nhưng bị ngăn đôi bởi một vách ngăn. Tử cung vách ngăn vẫn có cấu tạo gồm hai buồng trứng, hai ống dẫn trứng và một cổ tử cung gắn với một ống âm đạo.
- Tử cung hai sừng: tử cung bị chia ra làm hai phần khác nhau nhưng vẫn chung một cổ tử cung có nối với âm đạo. Mỗi bên của tử cung sẽ nối với một buồng trứng và một vòi trứng riêng biệt.
- Hai tử cung: cơ quan sinh dục nữ sẽ có hai tử cung được nối với hai cổ tử cung tách biệt, tuy nhiên chỉ có 1 âm đạo. Mỗi bên của tử cung sẽ có 1 buồng trứng và 1 ống dẫn trứng.
Khi thai phụ có tử cung đôi, các nhánh động mạch nuôi thai nhi luôn bị phân tán, thêm và đó, lòng tử cung nhỏ và hẹp, gặp khó khăn trong việc co giãn rất dễ dẫn tới tình trạng sảy thai, thai nhi chậm phát triển, sinh non, thậm chí là thai chết lưu.
2. Nguyên nhân tử cung đôi
Tử cung đôi là một bất thường ở tử cung xảy ra khi bào thai còn ở trong bụng mẹ. Tử cung của thai nhi được hình thành trong suốt quá trình phát triển của phôi thai bởi sự sát nhập của hai ống dẫn song song tạo thành một tạng rỗng gọi là tử cung.
Nếu quá trình sát nhập hai ống này diễn ra suôn sẻ sẽ hình thành một tử cung hoàn toàn bình thường. Nếu quá trình sát nhập này xảy ra bất thường sẽ xuất hiện tình trạng tử cung hai sừng hoặc tử cung đôi. Nguyên nhân của tình trạng sát nhập không hoàn toàn này hiện vẫn chưa được tìm ra. Nhiều phỏng đoán cho rằng: yếu tố di truyền có thể là một trong số những nguyên nhân tử cung đôi.
Người có tử cung đôi có thể có một cổ tử cung và một âm đạo hoặc mỗi buồng tử cung có thể có một cổ tử cung riêng biệt. Trong nhiều trường hợp, một vách ngăn mỏng xuất hiện dọc theo âm đạo chia âm đạo thành hai ngả riêng biệt gọi là tử cung có vách ngăn.
Mặc dù đây là một dị dạng bẩm sinh ở tử cung hiếm gặp nhưng phụ nữ có tử cung đôi vẫn có thể mang thai và sinh nở như bình thường. Tuy nhiên, tình trạng bất thường có thể gây ra một số biến chứng như nguy cơ cao bị sảy thai, thai nhi phát triển chậm, sinh non hoặc thậm chí là vô sinh.
3. Dấu hiệu nhận biết tử cung đôi
Phụ nữ bị tử cung đôi rất khó kiểm tra bằng mắt thường vì tử cung nằm sâu trong khoang bụng, nó cũng không gây ra đau đớn hay bất kỳ biểu hiện nào. Chính vì vậy, chỉ có thể phát hiện được tử cung đôi khi bác sĩ sản khoa tiến hành kiểm tra vùng chậu hoặc thực hiện các xét nghiệm hình ảnh theo chỉ định.
Hầu hết, những phụ nữ có tử cung đôi vẫn có đời sống tình dục bình thường như những người khác, thậm chí họ có thể mang thai và sinh nở. Tuy nhiên, có một số trường hợp có tử cung đôi lại gặp phải các vấn đề sau:
- Kinh nguyệt bất thường
- Vô sinh
- Sảy thai
- Sinh non
- Chảy máu sau sinh.
4. Ảnh hưởng của tử cung đôi tới thai kỳ
Những trường hợp bị tử cung đôi sẽ khó có con hơn những phụ nữ có tử cung bình thường. Nguyên nhân là do tử cung bị phân đôi khiến trứng được thụ tinh khi vào buồng tử cung sẽ không thể phát triển bình thường. Trong quá trình mang thai, em bé trong bụng mẹ sẽ gặp khó khăn trong việc định vị điểm bám vào. Trong trường hợp tử cung có vách ngăn, khi thai nhi trong bụng mẹ lớn dần lên, cấu trúc của thai sẽ bị vách ngăn này phân chia dẫn tới tình trạng dị
Với trường hợp mẹ bầu có 2 tử cung thì kích thước của tử cung chỉ bằng một nửa so với kích thước tử cung của phụ nữ bình thường. Điều này sẽ khiến em bé trong bụng mẹ không thể phát triển hoặc khó vận động dẫn đến việc khó định vị ngôi thai. Bên cạnh đó, nếu mẹ bầu có 2 tử cung thì nguồn dinh dưỡng cho thai nhi cũng sẽ bị giảm đi bởi mỗi một tử cung chỉ có 1 mạch máu. Đó là lý do tại sao thai nhi có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng, yếu ớt và sức đề kháng kém.
Ngoài ra, với những mẹ bầu bị tử cung đôi có thể gặp phải những nguy cơ sau:
4.1. Sinh khó
Trong thời gian mang thai, tử cung chứa phôi thai sẽ lớn lên nhưng tử cung còn lại chỉ lớn hơn so với bình thường một chút. Bởi lẽ tử cung không mang thai nằm ở vị trí thấp hơn so với tử cung mang thai nên trong quá trình chuyển dạ, thai nhi sẽ gặp khó khăn khi chui ra ngoài. Điều này có nghĩa là mẹ sẽ gặp phải tình trạng khó sinh.
Đó là lý do tại sao tỷ lệ sinh mổ của những mẹ bầu có tử cung đôi cao hơn so với sinh thường. Trên thực tế, nếu thai nhi nhỏ và tử cung còn lại không cản trở đường ra của em bé trong bụng thì mẹ bầu có tử cung đôi vẫn có thể sinh qua ngả âm đạo.
4.2. Thai nhẹ cân
Những thai phụ có 1 tử cung sẽ có 2 động mạch tử cung tới cung cấp máu. Tuy nhiên, những thai phụ có tử cung đôi thì mỗi một tử cung chỉ có 1 động mạch tử cung cung cấp máu. Do đó, lượng máu cung cấp cho em bé trong bụng mẹ sẽ bị giảm đi, khiến trẻ sinh ra có nguy cơ bị nhẹ cân.
4.3. Sinh non
Vì tử cung chứa thai của thai phụ có tử cung đôi phát triển hạn chế hơn so với những người có 1 tử cung nên dễ dẫn đến tình trạng sinh non.
4.4. Sảy thai
Những thai phụ có tử cung đôi ít khi cả 2 tử cung đều phát triển hoàn thiện. Khi thai làm tổ ở tử cung không hoàn thiện sẽ khiến cho khả năng giữ thai thấp đi. Ngoài ra, những chị em mang tử cung dị tật này thường có buồng trứng hẹp. Vì vậy, khi thai nhi lớn vượt quá giới hạn thì tử cung sẽ tự đào thải bào thai. Đây là những nguyên nhân chính dẫn tới nguy cơ sinh non hoặc sảy thai nhiều lần.
5. Phương pháp điều trị tử cung đôi
Nếu tử cung đôi không gây ra các biến chứng bất thường nào thì bạn không cần phải thực hiện phẫu thuật. Trong trường hợp, kết quả xét nghiệm cho thấy có hai tử cung đôi cùng với hai âm đạo, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện phẫu thuật loại bỏ vách ngăn phân chia âm đạo thành hai ngã, nhằm giúp cho thai phụ dễ dàng hơn trong việc sinh con.
Một phương pháp hiệu quả khác để điều trị tử cung đôi là cắt bỏ buồng tử cung không hoạt động tốt. Tuy nhiên phương pháp này cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi thực hiện vì nó có liên quan đến vấn đề nội tiết ở nữ giới và có thể ảnh hưởng đến quá trình cung cấp máu cho tử cung.
Khi bạn có tử cung đôi và đang trong giai đoạn mang thai, bạn cần đặc biệt chú ý tới sức khỏe thai kỳ vì nguy cơ ngôi thai bất thường, thai chết lưu, thai nhi chậm phát triển hay sinh non đều rất dễ xảy ra. Ngôi thai không thuận là tình trạng phổ biến nhất ở phụ nữ có tử cung đôi. Vị trí buồng tử cung không mang thai nằm thấp kèm theo ngôi thai không thuận gây chèn ép đường ra của thai nhi qua ngả âm đạo, vì vậy phương pháp mổ lấy thai thường được bác sĩ chỉ định trong trường hợp này.
Các bác sĩ chuyên khoa Sản khuyến cáo với phụ nữ mang thai có tử cung đôi cần được theo dõi kỹ càng trong thời gian mang thai và cần phải tuân thủ thăm khám thai định kỳ, đúng lịch để bác sĩ chuyên khoa có thể theo dõi, điều trị kịp thời khi có những dấu hiệu xấu ảnh hưởng thai kỳ.
