Để chuẩn bị cho việc mang thai khỏe mạnh, mẹ bầu không chỉ cần chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần mà còn cần tiêm phòng vắc xin. Bài viết này sẽ giúp mẹ hiểu rõ về các loại vắc xin cần thiết, thời điểm tiêm và những lưu ý quan trọng.
1. Tại sao cần tiêm phòng trước khi mang thai?
Khi mang thai, hệ miễn dịch của cơ thể bạn sẽ thay đổi để thích nghi với thai nhi, khiến bạn dễ mắc bệnh hơn bình thường.
Một số bệnh truyền nhiễm không chỉ gây hại cho mẹ mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của bé, như dị tật bẩm sinh hoặc biến chứng thai kỳ.
Các loại vaccine được tiêm ở từng thời điểm khác nhau chứ không thể thực hiện cùng một lúc. Vì vậy, các bà mẹ nên chuẩn bị cho việc tiêm phòng vaccine trước khi mang thai ít nhất 5 -7 tháng.
Nên tiêm phòng vaccine trước khi mang thai ít nhất 5 - 7 tháng để đảm bảo sức khỏe tốt nhất.
2. Những loại vắc xin cơ bản cần tiêm trước khi mang thai
2.1. Vắc xin cúm
Mẹ bầu bị cúm trong thai kỳ có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của em bé. Đặc biệt, nếu mẹ bị cúm trong 3 tháng đầu, nguy cơ con bị dị tật như sứt môi, hở hàm ếch, sinh non và nhẹ cân sẽ cao hơn.
Tiêm phòng cúm có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ này, và hiệu quả bảo vệ của vaccine thường kéo dài khoảng 1 năm.
Mẹ cần lưu ý chọn loại vắc xin bất hoạt (không dùng vắc xin sống khi đang hoặc nghi ngờ mang thai).
Thời điểm tiêm: Vaccine cúm cần tiêm trước mang thai 1 tháng, tốt nhất là trước mùa cúm (thường từ tháng 10 năm nay đến tháng 3 năm sau).
2.2. Vắc xin sởi - quai bị - rubella (MMR)
Nếu mẹ nhiễm rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ, bé có nguy cơ cao bị hội chứng rubella bẩm sinh, dẫn đến dị tật ở tim, mắt, tai hoặc chậm phát triển trí tuệ.
Vì MMR là vắc xin sống nên cần tiêm vắc xin trước khi mang thai để giảm độc lực. Trước khi tiêm, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra xem bạn đã có miễn dịch với 3 bệnh này hay chưa.
Thời điểm tiêm: Vaccine sởi - quai bị - Rubella cần được tiêm trước mang thai 3 tháng.
2.3. Vắc xin thuỷ đậu
Nếu bạn chưa từng mắc thủy đậu, hãy chủ động tiêm vắc xin này trước khi mang thai để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi khỏi các biến chứng nguy hiểm (như viêm phổi ở mẹ, dị tật bẩm sinh ở bé).
Vắc xin thủy đậu cần tiêm trước khi có thai.
Thời điểm tiêm: Vắc xin thủy đậu gồm 2 mũi, tiêm cách nhau tối thiểu 1 tháng. Để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ, bạn cần hoàn thành mũi tiêm cuối cùng ít nhất 3 tháng trước khi dự định mang thai.
Vì đây là vắc xin sống, tuyệt đối không được tiêm nếu bạn đang hoặc nghi ngờ mang thai.
Nếu bạn đã từng mắc thủy đậu trước đây, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra tình trạng miễn dịch của mình trước khi quyết định tiêm.
2.4. Vắc xin HPV
Vắc xin HPV giúp phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Được khuyến nghị cho nữ giới từ 9 đến 25 tuổi, chưa quan hệ tình dục.
Nếu đã quan hệ hoặc ngoài độ tuổi trên, mẹ vẫn có thể tiêm nhưng hiệu quả sẽ không còn tối ưu. Trong trường hợp này, mẹ nên tầm soát ung thư cổ tử cung trước khi tiêm.
2.5. Vắc xin viêm gan B
Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể lây từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở. Nếu trẻ bị lây nhiễm, nguy cơ mắc bệnh gan mãn tính hoặc ung thư gan sau này sẽ rất cao. Vì vậy, tiêm vắc xin viêm gan B trước khi mang thai là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Lịch tiêm gồm 3 mũi:
- Mũi 1: Trước khi mang thai khoảng 7 tháng.
- Mũi 2: Sau mũi 1 một tháng.
- Mũi 3: Cách mũi 1 sáu tháng.
Nếu bạn đã từng tiêm vắc xin viêm gan B, nên xét nghiệm kiểm tra kháng thể để xác định có cần tiêm nhắc lại hay không.
Ngoài vắc xin viêm gan B, nếu có điều kiện, bạn cũng nên tiêm thêm các vắc xin khác như: phế cầu khuẩn (viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não...)., viêm màng não mô cầu A, C, Y…
2.6. Vắc Tdap (Uốn ván, bạch hầu, ho gà)
Đây là loại vắc xin 3 trong 1, phòng ngừa 3 bệnh: uốn ván, bạch hầu và ho gà.
Bạch hầu và ho gà là hai bệnh dễ lây qua đường hô hấp, có nguy cơ cao mắc phải trong thai kỳ. Trong khi uốn ván là bệnh nguy hiểm có thể xâm nhập qua các vết thương hở, do vi khuẩn uốn ván tồn tại phổ biến trong môi trường (đất, bụi, dụng cụ gỉ sét...).
Thời điểm tiêm: Vaccine bạch hầu, ho gà, uốn ván cần tiêm trước mang thai 1 tháng.
3. Các lưu ý khi tiêm vắc xin trước khi mang thai
Để việc tiêm vắc xin chuẩn bị cho thai kỳ diễn ra an toàn và hiệu quả, bạn cần chú ý những điểm sau:
3.1. Lên kế hoạch thời gian
Hầu hết các vắc xin cần được hoàn thành ít nhất 3 tháng trước khi bạn dự định mang thai. Hãy sắp xếp lịch tiêm chủng phù hợp với kế hoạch của bạn.
3.2. Thăm khám và tư vấn y tế
Trước khi tiêm, bạn hãy gặp bác sĩ để được khám sức khỏe, đánh giá miễn dịch và xem lại lịch sử tiêm chủng. Điều này giúp xác định loại vắc xin cần thiết và phù hợp nhất với bạn.
Hãy thông báo đầy đủ cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe hiện tại, chẳng hạn như bạn đang bị sốt, có tiền sử dị ứng thuốc, hoặc mắc các bệnh nền (ví dụ: tiểu đường, huyết áp cao).
Để đảm bảo hiệu quả của vắc xin và tránh các tác dụng phụ, cơ thể của bạn trước khi tiêm vắc xin cần trong trạng thái khỏe mạnh, không bị sốt trên 38.5°C.
3.3. Chọn cơ sở tiêm chủng uy tín
Nên thực hiện tiêm phòng tại các bệnh viện lớn, trung tâm y tế dự phòng hoặc các phòng khám có đầy đủ giấy phép để đảm bảo chất lượng vắc xin và quy trình tiêm an toàn.
VNVC hỗ trợ tài chính với các lựa chọn: tiêm trước trả sau (0% lãi suất), trả góp 0% qua ngân hàng (6 tháng), và chia nhỏ thanh toán.
3.4. Theo dõi sau tiêm
Các phản ứng phụ thông thường sau tiêm như mệt mỏi, sốt nhẹ, sưng đau tại chỗ tiêm thường nhẹ và sẽ tự hết sau vài ngày mà không cần can thiệp y tế.
Tuy nhiên, nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường nghiêm trọng như sốt cao liên tục không hạ, ngủ li bì, phát ban rộng hoặc phản ứng dị ứng nặng, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và xử trí kịp thời.
Chủ động tiêm phòng đầy đủ vắc xin trước khi mang thai là bước chuẩn bị thiết yếu, giúp bảo vệ sức khỏe tối ưu cho cả mẹ và bé yêu. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xây dựng kế hoạch tiêm chủng phù hợp, sẵn sàng cho một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.