Để mẹ khỏe, con phát triển tốt, việc thực hiện các xét nghiệm thai kỳ đúng thời điểm là vô cùng quan trọng. Bài viết sau sẽ giúp mẹ hiểu rõ những xét nghiệm cần thiết trong từng giai đoạn để yên tâm chăm sóc bản thân và thai nhi.
1. Xét nghiệm sàng lọc 3 tháng đầu thai kỳ (Tuần 1 - 12)
Ba tháng đầu là giai đoạn nền tảng để đánh giá sức khỏe của mẹ và phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến thai nhi.
1.1. Các xét nghiệm quan trọng
a/ Xét nghiệm máu
Đây là bước đầu tiên để kiểm tra tổng quát sức khỏe của mẹ. Bác sĩ sẽ đo nồng độ Beta-hCG và PAPP-A để đánh giá nguy cơ hội chứng Down ở thai nhi.
Ngoài ra, xét nghiệm này còn kiểm tra:
- Nhóm máu (để phòng trường hợp cần truyền máu).
- Đường huyết (phát hiện sớm tiểu đường).
- Các bệnh truyền nhiễm như Rubella, HIV, viêm gan B – những bệnh có thể ảnh hưởng đến bé nếu không được kiểm soát.
b/ Siêu âm đo độ mờ da gáy
Thực hiện từ tuần 11 đến 13, siêu âm này đo độ dày lớp chất lỏng sau gáy thai nhi. Nếu chỉ số bất thường (thường dày hơn mức bình thường), đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề nhiễm sắc thể như hội chứng Down.
c/ Double Test
Xét nghiệm này kết hợp kết quả máu (Beta-hCG, PAPP-A) và siêu âm để sàng lọc nguy cơ thai nhi mắc các hội chứng Down, Edwards hoặc Patau.
1.2. Mẹ bầu cần chuẩn bị gì?
- Trước khi xét nghiệm máu, mẹ nên nhịn ăn nhẹ (ví dụ: không ăn sáng nếu xét nghiệm buổi sáng) để đảm bảo kết quả chính xác.
- Uống đủ nước trước khi siêu âm để hình ảnh thai nhi rõ nét hơn.
Lưu ý: Nếu kết quả cho thấy nguy cơ cao, bác sĩ có thể đề xuất các xét nghiệm chuyên sâu như NIPT (xét nghiệm DNA thai nhi không xâm lấn) hoặc chọc ối.
Chọc ối làm xét nghiệm cho mẹ bầu.
2. Xét nghiệm 3 tháng giữa thai kỳ (Tuần 13 - 26)
Giai đoạn này giúp theo dõi sự phát triển của bé và phát hiện sớm các bất thường.
2.1. Các xét nghiệm quan trọng
a/ Triple Test
Thực hiện từ tuần 15 đến 20, xét nghiệm này đo ba chỉ số trong máu (AFP, hCG, Estriol) để đánh giá nguy cơ dị tật ống thần kinh (như nứt đốt sống) và hội chứng Down.
b/ Siêu âm hình thái
Thường được thực hiện từ tuần 20 đến 24, đây là lần siêu âm chi tiết để kiểm tra cấu trúc cơ thể thai nhi, bao gồm tim, não, cột sống, tay chân. Mẹ cũng có cơ hội nhìn rõ hình ảnh của con trong bụng.
c/ Xét nghiệm đường huyết
Thực hiện khoảng tuần 24 - 28, xét nghiệm này kiểm tra nguy cơ tiểu đường thai kỳ - một tình trạng khá phổ biến nhưng cần được kiểm soát để tránh ảnh hưởng đến mẹ và bé.
Nếu tiểu đường thai kỳ không được phát hiện và điều trị sớm, cả mẹ và bé đều có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm.
d/ Xét nghiệm nước tiểu
Giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các dấu hiệu của tiền sản giật (một biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ).
2.2. Mẹ bầu cần chuẩn bị gì?
- Uống nhiều nước trước khi siêu âm để hình ảnh thai nhi rõ hơn.
- Với xét nghiệm đường huyết, mẹ có thể cần nhịn ăn hoặc uống dung dịch đường theo hướng dẫn của bác sĩ.
Lưu ý: Nếu Triple Test cho kết quả nguy cơ cao, bác sĩ có thể khuyên làm thêm siêu âm chuyên sâu hoặc NIPT.
3. Xét nghiệm sàng lọc 3 tháng cuối thai kỳ (Tuần 27 - 40)
Ba tháng cuối là giai đoạn chuẩn bị cho ngày sinh. Các xét nghiệm lúc này tập trung vào việc đảm bảo mẹ và bé sẵn sàng cho thời khắc quan trọng.
3.1. Các xét nghiệm quan trọng
a/ Siêu âm Doppler
Thực hiện để đánh giá tuần hoàn máu qua dây rốn, lượng nước ối và cân nặng thai nhi. Xét nghiệm này giúp phát hiện sớm các vấn đề như thai chậm phát triển hoặc thiếu oxy.
b/ Xét nghiệm máu và nước tiểu
Kiểm tra tình trạng thiếu máu, nhiễm trùng hoặc dấu hiệu tiền sản giật để đảm bảo sức khỏe mẹ ổn định trước khi sinh.
c/ Non-stress Test (NST)
Từ tuần 36, xét nghiệm này đo nhịp tim thai nhi khi bé cử động hoặc phản ứng với kích thích, nhằm đánh giá xem bé có khỏe mạnh và sẵn sàng chào đời hay không.
Phương pháp đo Non-stress test giúp theo dõi nhịp tim của thai nhi.
d/ Xét nghiệm liên cầu khuẩn nhóm B (GBS)
Thực hiện từ tuần 35 - 37, xét nghiệm này kiểm tra vi khuẩn GBS trong âm đạo.
Nếu dương tính, mẹ sẽ được dùng kháng sinh trong lúc sinh để bảo vệ bé khỏi nguy cơ nhiễm trùng.
3.2. Mẹ bầu cần chuẩn bị gì?
- Theo dõi cử động thai hàng ngày. Nếu thấy bé đạp ít hơn bình thường hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy báo ngay cho bác sĩ.
- Đi khám định kỳ và thực hiện xét nghiệm theo lịch hẹn.
Các xét nghiệm trong suốt thai kỳ không chỉ giúp mẹ bầu yên tâm mà còn đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh. Việc tuân thủ lịch khám thai và làm xét nghiệm theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân và bảo vệ con yêu ngay từ trong bụng.