1. Trẻ sơ sinh nên tắm lần đầu khi nào?
Thời điểm tắm lần đầu tiên của bé đã thay đổi trong vài năm qua. Trong khi hầu hết các cơ sở y tế thường tắm cho trẻ sơ sinh trong vòng một hoặc hai giờ sau khi sinh, nhiều cơ sở đang thay đổi quy định này của họ. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo nên trì hoãn việc tắm đầu tiên cho trẻ sơ sinh đến 24 giờ sau khi sinh hoặc đợi ít nhất 6 giờ.
2. Tại sao cần phải chờ đợi một khoảng thời gian mới tắm cho bé?
Dưới đây là một số lý do tại sao chúng ta nên trì hoãn việc tắm lần đầu tiên cho bé:
- Nhiệt độ cơ thể và lượng đường trong máu: Trẻ tắm ngay có thể dễ bị nhiễm lạnh và hạ thân nhiệt. Sự căng thẳng nhỏ khi tắm sớm cũng có thể khiến một số trẻ dễ bị tụt đường huyết ( hạ đường huyết ).
- Tiếp xúc và cho con bú: Việc cho trẻ đi tắm quá sớm có thể làm gián đoạn quá trình chăm sóc da kề da, gắn kết giữa mẹ và con (điều này giúp thành công trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ sớm). Một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thành công trong việc cho con bú ở bệnh viện tăng 166% sau khi thực hiện việc trì hoãn trong lần tắm đầu tiên của trẻ sau 12 giờ khi sinh so với những trẻ được tắm trong vòng vài giờ đầu tiên.
- Da khô: Vernix, một chất màu trắng như sáp phủ lên da em bé trước khi sinh, hoạt động như một loại kem dưỡng ẩm tự nhiên và có thể có đặc tính chống vi khuẩn. Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), tốt nhất nên để nấm vernix trên da trẻ sơ sinh một thời gian để giúp làn da mỏng manh của trẻ không bị khô. Điều này đặc biệt quan trọng đối với sinh non vì da của chúng rất dễ bị tổn thương.
Lưu ý: Trẻ có mẹ nhiễm HIV hoặc vi rút viêm gan vẫn được tắm sau lần bú đầu tiên để giảm rủi ro cho nhân viên bệnh viện và người nhà .
3. Bao lâu thì trẻ sơ sinh cần được tắm sau khi ở nhà?
Trẻ sơ sinh không cần tắm mỗi ngày vì hiếm khi đổ mồ hôi hoặc bị bẩn đến mức cần được tắm đầy đủ thường xuyên. Trên thực tế, em bé sơ sinh sẽ chỉ thực sự cần tắm hai hay ba lần một tuần, lúc đầu là tắm bằng bọt biển, cho đến khi cuống rốn của trẻ lành lại (khoảng một đến bốn tuần sau khi sinh), sau đó là tắm bồn trẻ em, và cuối cùng là tắm bồn lớn khi em bé có thể tự ngồi dậy và vươn ra khỏi bồn dành cho trẻ sơ sinh). Không có gì dễ thương hơn việc nhìn thấy một đứa trẻ đang tung tăng trong bồn tắm, những giọt xà phòng chấm dính trên người và má lúm đồng tiền mũm mĩm của bé yêu.
4. Lợi ích của giờ tắm cho trẻ sơ sinh
Tắm cho em bé có những lợi ích ngoài việc giúp em bé sạch sẽ hơn thì tắm cho em bé còn giúp:
- Tăng cường mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
- Là một kinh nghiệm học tập: Ví dụ hãy kích thích các giác quan của bé bằng cách nhỏ nước nhẹ nhàng lên bụng của bé, điều này khiến em bé sẽ cười khúc khích vì sung sướng. Luôn quan sát để chắc chắn rằng em đang hạnh phúc và tận hưởng những gì bạn đang làm.
- Làm dịu trẻ hay quấy khóc: Bạn có thể đã biết điều này từ kinh nghiệm đi tắm của chính mình, không gì êm dịu và thoải mái hơn việc ngâm mình trong bồn sau một ngày dài. Nâng cao sự thư giãn hơn nữa bằng cách thử dùng tay mát-xa cho bé vì phần lớn các bé đều thích điều đó, nhưng nếu con bạn chùn bước (quấy khóc hoặc quay đầu) hãy âu yếm em.
- Gây ngủ: Nước ấm, căn phòng ấm áp và cảm giác của sự an toàn, chắc chắn sẽ khiến em bé có tâm trạng để chìm vào giấc ngủ dễ dàng hơn.
Lưu ý: nếu cuống rốn của con bạn vẫn còn nguyên vẹn hoặc nếu dương vật của trẻ sơ sinh chưa cắt bao quy đầu chưa lành, hãy tránh hoàn toàn việc tắm bồn và chỉ dùng tay hoặc khăn tắm cho trẻ sơ sinh để vệ sinh.
5. Mẹo tắm cho trẻ sơ sinh
Khi vùng rốn đã lành, bạn có thể thử đặt bé trực tiếp xuống nước. Lần tắm đầu tiên của bé nên nhẹ nhàng và nhanh nhất có thể. Dưới đây là một số lưu ý khi tắm cho em bé:
5.1. Sử dụng bồn tắm hoặc bồn rửa mặt dành cho trẻ sơ sinh
Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Hoa Kỳ khuyến nghị một bồn tắm trẻ em bằng nhựa cứng có bề mặt dốc, có độ bám tốt để giữ cho em bé không bị trượt. Một số bậc cha mẹ cảm thấy dễ dàng nhất khi tắm cho trẻ sơ sinh trong chậu tắm, bồn rửa hoặc bồn nhựa có lót khăn sạch. Bên cạnh đó bạn nên tránh sử dụng ghế tắm vì những chiếc ghế này cung cấp sự hỗ trợ để trẻ có thể ngồi thẳng trong bồn tắm của người lớn. Thật không may, em bé có thể dễ dàng vượt qua và rơi xuống nước dẫn tới ngạt thở.
5.2. Kiểm tra nhiệt độ nước
Trẻ sơ sinh mất nhiệt cơ thể rất nhanh – đặc biệt là khi chúng ở trần – vì vậy hãy đảm bảo phòng tắm đủ ấm. Cho dù bạn đang sử dụng bồn tắm dành cho trẻ sơ sinh hay bồn rửa mặt, trước tiên hãy đổ lượng nước vừa đủ ngập phần dưới cơ thể của trẻ. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo rằng nhiệt độ nóng nhất ở vòi không được quá 50 độ C để tránh bị bỏng. Nhiệt độ nước phải ở mức ấm vừa phải, vì vậy hãy kiểm tra nhiệt độ bằng khuỷu tay hoặc mặt trong cổ tay, vì những vùng này nhạy cảm hơn đầu ngón tay của bạn.
Trong nhiều trường hợp, bạn có thể điều chỉnh cài đặt máy nước nóng để không vượt quá nhiệt độ này. Nước máy quá nóng có thể nhanh chóng gây bỏng nghiêm trọng đến mức phải đến bệnh viện hoặc thậm chí phẫu thuật. Trong thực tế, bỏng nước nóng là nguyên nhân hàng đầu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
5.3. Giữ ấm cho bé
Sau khi bạn cởi quần áo cho bé, hãy đặt bé xuống nước ngay lập tức để bé không bị lạnh. Dùng một trong hai tay của bạn để đỡ đầu con và tay kia đặt chân của con vào bồn trước. Nói chuyện với con một cách trìu mến và nhẹ nhàng hạ phần còn lại của cơ thể xuống cho đến khi em bé ở trong bồn. Hầu hết cơ thể và khuôn mặt của con phải cao hơn mực nước để đảm bảo an toàn, vì vậy bạn cần phải thường xuyên đổ nước ấm lên cơ thể để giữ ấm cho bé.
5.4. Dùng xà phòng một cách vừa đủ.
Xà phòng có thể làm khô da của bé nên nếu cần dùng sữa rửa mặt cho những vùng bị bẩn nhiều, chỉ sử dụng xà phòng nhẹ, có độ pH trung tính, không có chất phụ gia. Rửa sạch xà phòng trên da ngay lập tức. Gội đầu cho trẻ hai hoặc ba lần một tuần bằng dầu gội nhẹ hoặc sữa tắm. Bạn có thể thấy một số mảng vảy trên da đầu của trẻ sơ sinh, có thể làm bong lớp vảy bằng bàn chải lông mềm khi gội đầu trong bồn tắm, nhưng bạn cũng có thể để yên nếu nó vì theo quan niệm ông bà ta lớp vảy này sẽ bảo vệ da đầu của bé khi còn non.
5.5. Cách tắm cho em bé
Tập trung vào khuôn mặt trước: nhúng một góc khăn hoặc bông gòn vào nước ấm và nhẹ nhàng lau một bên mắt từ góc trong ra ngoài. Dùng một góc khác của miếng vải hoặc một miếng bông sạch để lau mắt còn lại. Làm ướt hoàn toàn khăn và rửa mặt cho trẻ, đặc biệt là xung quanh miệng và dưới cằm, nơi sữa và nước dãi có thể đọng lại, bên trong và sau tai của trẻ. (Không bao giờ dùng tăm bông để làm sạch bên trong tai của bé.) Bạn có thể dùng một ít xà phòng lên mặt bé nếu cần thiết.
Tiếp theo là làm sạch vùng bụng và tay chân: Thao tác cẩn thận xung quanh dây rốn nếu dây chưa rụng; Bạn có thể nhẹ nhàng lau sạch mọi vết bẩn xung quanh nó. Tiếp theo, làm sạch vùng da dưới cánh tay và kẽ ngón tay của em bé. Hãy chắc chắn để đi vào những nếp nhăn nhỏ và nếp gấp da.
Vệ sinh trên các bộ phận riêng tư của bé: Sử dụng vải mềm, sạch, xà phòng nhẹ nhàng và nước ấm để vệ sinh bộ phận sinh dục của bé. Nếu là bé gái thì nên rửa vùng này từ trước ra sau, và đừng quên lau nhẹ giữa các nếp da. Nếu bạn có một bé trai bị hẹp bao quy đầu, hãy lau dương vật của bé sạch sẽ ; Nếu bé trai của bạn chưa được cắt bao quy đầu, thì không cần phải kéo da quy đầu lại.
Rửa sạch và lau khô. Sử dụng nước sạch và ấm cho chu kỳ xả cuối cùng đó, ôm con theo kiểu bóng đá, ôm sau đầu bằng một tay, cơ thể đặt dọc theo cánh tay của bạn và đầu úp vào chậu. Đổ đầy nước vào cốc và nhẹ nhàng đổ lên đầu bé. Sau đó vỗ nhẹ (không chà xát) da bé bằng khăn khô mềm. Đảm bảo lau thật khô mông và bất kỳ vùng da nào khác có nếp gấp. Những đứa trẻ mũm mĩm có thể có rất nhiều thứ đó!
Ra ngoài và lau khô: Khi tắm xong, hãy nhanh chóng quấn khăn quanh đầu và cơ thể bé để giúp bé giữ ấm khi còn ướt. Nhẹ nhàng lau khô người cho trẻ và thoa một lượng nhỏ kem dưỡng ẩm không mùi, không gây dị ứng ngay sau khi tắm để giúp ngăn ngừa khô da hoặc chàm .
Biết những điều cơ bản có thể giúp việc tắm cho bé yêu của bạn trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Công việc này cần một thời gian để làm quen nhưng chỉ cần đảm bảo rằng em bé luôn thoải mái và an toàn trong thời gian tắm và vui vẻ cũng con thì đây sẽ trở thành những kỉ niệm khó quên.
*Nguồn tham khảo:
- healthychildren.org
2. whattoexpect.com
https://www.whattoexpect.com/first-year/first-bath/
