Collagen là gì?
Collagen có trong da, xương, sụn và nhiều bộ khác trong cơ thể chúng ta, đây là một loại protein dồi dào nhất trong cơ thể, chiếm khoảng 25 -30% tổng lượng protein. Có nhiều bằng chứng khoa học cũng như thực tiễn cho thấy, collagen có thể mang lại nhiều lợi ích to lớn từ bên trong đến bên ngoài cơ thể của bà bầu.
Collagen peptide là gì?
Collagen peptide là những protein rất nhỏ – tiểu đơn vị của collagen. Chúng được tạo thành từ hai đến nhiều nhất là một trăm axit amin. Chúng có nguồn gốc từ đâu? Chúng được lấy từ các bộ phận giàu axit amin của động vật (như da bò, chân gà, da cá, v.v.) được ngâm trong nước nóng để giải phóng collagen, sau đó làm bay hơi và xay thành bột. Điều khiến chúng dễ dàng để sử dụng là chúng có khả năng hòa tan trong nước lạnh tuyệt vời mà không tạo thành gel.
Có những loại collagen nào?
Có ít nhất 16 loại collagen, nhưng những loại quan trọng nhất đối với cơ thể của con người là loại I, II, III, V và X.
- Loại I là loại lớn nhất, chiếm 90% lượng collagen trong cơ thể chúng ta. Nó góp phần tạo nên da, xương, gân, sụn sợi, mô liên kết và răng.
- Loại II được tìm thấy trong sụn đàn hồi – loại sụn đệm cho các khớp. Nó có kết cấu lỏng lẻo hơn nhiều so với loại I.
- Loại III chỉ bao gồm một collagen và hỗ trợ cấu trúc của cơ, cơ quan và động mạch. Những người có lượng collagen thấp này thường mắc các bệnh về gan, xơ hóa thận và rối loạn mạch máu.
- Collagen loại V hoạt động với collagen loại I để cung cấp cấu trúc cho xương, cơ xương, gan, phổi và đặc biệt nhất là các tế bào của nhau thai phụ nữ mang thai.
- Loại X có thể được tìm thấy trong quá trình hình thành xương nội mạc (một cách nói khác của quá trình tạo ra xương và sụn).
Chỉ uống một loại collagen có hại không?
Chỉ uống một loại collagen không phải là xấu, nhưng nó có thể không có lợi bằng việc dùng nhiều loại kết hợp với nhau. Như đã giải thích ở trên, mỗi loại collagen đóng góp “xây dựng” vào một bộ phận khác nhau trên cơ thể. Một collagen đa peptide sẽ sử dụng nhiều nguồn khác nhau như da lợn, chân gà, sụn, và thậm chí cả màng vỏ trứng, so với một peptide collagen bình thường có thể chỉ sử dụng một nguồn duy nhất. Bởi vì cơ thể của mẹ bầu sẽ mất đi một lượng collagen lớn theo nhiều cách khác nhau trong quá trình mang thai, từ da, tóc, đến xương và khớp, do đó sử dụng nhiều loại collagen khác nhau sẽ có lợi hơn cho sức khỏe.
Uống collagen có an toàn khi mang thai không?
Trước tiên chúng ta sẽ nói tới collagen có nguồn gốc tự nhiên, không phải nhân tạo. Collagen ở dạng tự nhiên có sẵn trong chế độ ăn uống hằng ngày của mẹ bầu. Chúng có trong mọi thực phẩm từ rau củ tới thịt động vật. Do đó, cách an toàn nhất để bổ sung collagen cho cơ thể trong quá trình mang thai là thông qua ăn uống. Một chế độ giàu chất dinh dưỡng và lành mạnh bao gồm các loại thịt có nguồn gốc rõ ràng, rau nhiều màu sắc và trái cây sẽ cung cấp một nguồn collagen đang kể cho mẹ bầu khi mang thai.
Còn collagen dạng bột thì sao? Có an toàn để sử dụng trong khi mang thai không?
Câu trả lời là an toàn. Nhưng mẹ bầu đừng nóng vội tự ý uống collagen mà hãy xin ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu uống bất kỳ loại collagen nào nói riêng và thực phẩm bổ sung nào nói chung. Thật không may, vì lý do y đức nên những nghiên cứu về tác dụng của collagen peptide đối với phụ nữ mang thai còn rất hạn chế. Collagen peptide là một nguồn thực phẩm khá đơn giản khi bổ sung, vì khi ở dạng khởi phát, chúng là các bộ phận của động vật. Điều quan trọng là những con vật đó đến từ đâu (được cho ăn cỏ và nuôi từ đồng cỏ hay nuôi trong nhà máy bằng thức ăn tổng hợp) và những chất khác được thêm vào sản phẩm.
Tôi nên uống collagen peptides với liều lượng bao nhiêu khi mang thai?
Việc bổ sung collagen trong quá trình mang thai tương đối mới, các cơ quan y tế chưa đưa ra bất kỳ hướng dẫn chính thức và chi tiết nào về việc uống bao nhiêu collagen mỗi ngày cho phụ nữ mang thai hay chuẩn bị mang thai. Nếu mẹ bầu và bác sĩ của mình thống nhất bổ sung collagen là an toàn để sử dụng trong thời kỳ mang thai, thì mẹ bầu có thể làm theo hướng dẫn liều lượng trên bao bì của hãng sản xuất.
Có thể uống collagen peptides sau khi cho con bú không?
Một lần nữa, câu trả lời cho là an toàn. Trên thực tế, có một nghiên cứu năm 2016 cho thấy phụ nữ mang thai và sau khi sinh đã cho thấy mức độ protein và chất lượng cuộc sống được cải thiện sau khi bổ sung collagen. Đặc biệt hơn, những bà mẹ bổ sung collagen trong quá trình mang thai và cho con bú cho thấy không có tác động đến các vấn đề về cho con bú hoặc sức khỏe của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, mẹ bầu hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước để biết bất kỳ chất bổ sung nào mẹ dùng khi cho con bú có phù hợp hay không.
Một số lợi ích tiềm năng khi bổ sung collagen khi mang thai là gì?
1. Chất đạm
Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ mang thai cần một lượng đáng kể protein bổ sung mỗi ngày. Hiệp hội Mang thai Hoa Kỳ khuyến nghị bổ sung 75-100 gram protein mỗi ngày, trong khi The Brewer’s Diet khuyến nghị nên bổ sung từ 80 gram protein đến 100-120 gram mỗi ngày.
Đối với những mẹ bầu đang phải vật lộn với chứng ốm nghén, khó có thể cung cấp đủ lượng protein cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống hằng ngày. Collagen peptide trở thành một lựa chọn bổ sung phổ biến ở phụ nữ mang thai. Đây như một cách khác cung cấp một lượng protein tăng cường trong các loại thực phẩm cho cơ thể mà họ có thể dùng tới.
Xin lưu ý rằng collagen không phải là chất thay thế cho protein có nguồn gốc tốt khác trong chế độ ăn uống của mẹ bầu. Trên thực tế, bản thân collagen không phải là một loại protein hoàn chỉnh. Không giống như một nồi canh hầm với đầy đủ rau củ và xương hoặc một khẩu phần hải sản cho bà bầu, collagen không có đầy đủ các axit amin thiết yếu. Collagen chỉ chứa 8 trong số 9 axit amin thiết yếu cho cơ thể mà thôi, phần lớn chúng là glycine, proline và hydroxyproline. Sự thiết yếu ở đây có nghĩa là gì? Đây là những chất mà cơ thể chúng ta không thể tự sản sinh ra được, tuy nhiên chúng cần thiết cho cơ thể để có đầy đủ các chất dinh dưỡng. Do đó, điều quan trọng nhất là mẹ bầu phải ăn uống đầy đủ và cân bằng các chất dinh dưỡng qua thực phẩm hằng ngày, không được phụ thuộc vào nguồn collagen uống.
2. Collagen có thể có lợi cho em bé
Như chúng ta đã biết, collagen rất quan trọng đối với việc hình thành cấu trúc da, xương, sụn và các bộ phận khác của cơ thể. Vì vậy, khi em bé đang lớn lên trong bụng của mình thì mẹ bầu có thể hiểu được rằng, con mình cần một lượng chất rất lớn để tạo ra da, xương và sụn…
Một nghiên cứu năm 2019 từ Đại học Purdue cho thấy một số lượng đáng kể phụ nữ trong quá trình mang thai không nhận đủ các vitamin D, C, A, B6, K và E, cũng như các chất như folate, choline, sắt, canxi, kali, magie và kẽm. Do đó, trong những năm gần đây, bác sĩ sẽ cho các mẹ bầu sử dụng bổ sung thuốc cũng như thực phẩm chức năng để cung cấp đầy đủ hơn các chất cho cơ thể mẹ và em bé trước khi sinh. Collagen cũng là một nguồn tuyệt vời của sáu loại vitamin và khoáng chất nói trên.
Ngoài ra, một bài đánh giá trên Tạp chí Khoa học Y sinh Quốc tế giải thích rằng collagen đóng một vai trò quan trọng trong quá trình mang thai thành công, từ việc tự thiết lập hình thành mô, cơ quan của thai nhi đến hỗ trợ hệ thống miễn dịch khỏe mạnh cho hai mẹ con.
3. Collagen có thể ngăn ngừa vết rạn da khi mang thai
Khi bạn mang thai, bụng của mẹ bầu sẽ lớn lên qua từng ngày, đặc biệt là 3 tháng cuối thai kỳ, việc này cũng kéo theo da của mẹ căng theo. Quá trình căng da này giống như quá trình mà mẹ bầu gặp khi ở tuổi dậy thì. Tuy nhiên, khác với độ tuổi dậy thì thì lúc mang thai tuổi mẹ đã lớn hơn, cơ thể lúc này sẽ sản xuất một lượng collagen ít hơn rất nhiều, dẫn đến khô da và xuất hiện tình trạng rạn da. Collagen đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe của làn da. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng bổ sung collagen peptide sẽ làm chậm quá trình lão hóa da bằng cách giảm nếp nhăn và khô da. Hơn nữa, trong một nghiên cứu, những phụ nữ uống bổ sung collagen đã tăng đáng kể độ đàn hồi của da, điều này giúp da căng bóng mượt hơn, ít bị rạn da hơn.
Điều quan trọng ở đây là collagen đã được chứng minh là làm tăng độ đàn hồi của da trước khi da bị kéo căng do bụng lớn lên khi mang thai; không phải sau khi bị kéo căng ra. Đó là lý do tại sao việc bổ sung collagen càng sớm trong thời kỳ mang thai thì càng tốt, đặc biệt là khoảng thời gian trước khi bụng lớn nhanh ở 3 tháng cuối thai kỳ.
4. Collagen có thể giúp tóc đẹp khi mang thai
Trước khi mang thai, mẹ bầu có thể có một mái tóc dày, bồng bềnh không phải là một mái tóc mỏng hoặc dễ gãy rụng, thì việc thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến việc tóc bị khô, thậm chí là rụng rất nhiều. Các thương hiệu sản xuất collagen hay những người sử dụng collagen khoe về việc tóc đã dày và dài hơn rất nhiều kể từ khi bắt đầu sử dụng collagen peptide. Tuy nhiên, không có nhiều nghiên cứu khoa học về tác động của collagen đối với sự phát triển và sức khỏe của tóc. Tuy nhiên, đây là một số thông tin cơ bản có thể giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn:
- Tóc chủ yếu bao gồm protein keratin
- Proline là một trong những axit amin chính của collagen
- Proline cũng là thành phần chính của keratin
Từ đó ta có thể biết rằng, bổ sung collagen sẽ giúp sức khỏe tóc được cải thiện hơn trước, từ đó giảm việc khô, gãy rụng tóc khi mang thai.
5. Collagen có thể giúp giảm đau khớp khi mang thai
Cùng với sự lớn lên của em bé trong bụng là những cơn đau trong người cũng xuất hiện ngày càng nhiều, đôi lúc mẹ bầu cảm giác ê ẩm toàn thân. Những tháng cuối thai kỳ mẹ có thể bị đau dây chằng, đau thần kinh tọa, đau cơ, nhức các khớp… làm việc đi lại, sinh hoạt trở nên khó khăn. Một nguyên nhân khác bên cạnh sự chèn ép của thai nhi đó là một lượng lớn hormone Relaxin được sản xuất ra. Đây là loại hormone được tiết ra sớm trong thai kỳ nhằm mục đích làm giãn dây chằng để trong quá trình chuyển dạ, tử cung và xương chậu có thể dễ dàng mở rộng hơn, giúp quá trình chuyển dạ dễ dàng hơn. Tuy nhiên, hormone này hoạt động khá “tích cực” hơn mức cho phép, nên các khớp xương của mẹ bầu cũng mất đi sự ổn định bình thường trước khi mang thai, thậm chí có thể dẫn đến chấn thương.
Từ collagen sự bắt nguồn từ từ “keo” trong tiếng Hy Lạp vì nó giữ cho các tế bào của cơ thể được gắn lại với nhau. Do đó, nó có thể giúp giữ sụn và gân của cơ thể lại với nhau. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung collagen có thể làm giảm đau khớp và có thể giảm viêm. Trong một nghiên cứu, 147 vận động viên có nguy cơ cao bị đau khớp đã phát hiện ra rằng những người bổ sung collagen ít bị đau hơn những người không uống.
6. Có thể chống ốm nghén bằng cách bổ sung collagen
Một trong những nguyên nhân chính khiến bà bầu bị ốm nghén là do cơ thể bị thiếu hụt chất dinh dưỡng. Một lần nữa, collagen cung cấp hàm lượng chất dinh dưỡng đáng kể cũng như các chất vi lượng mà cơ thể không tổng hợp được.
Sự dao động của lượng đường trong máu cũng là một nguyên nhân gây ra cảm giác buồn nôn trong thai kỳ. Cách tốt nhất để cân bằng lượng đường trong máu là bổ sung cân bằng chất béo và chất đạm trong bữa ăn hằng ngày của mẹ bầu. Một ly sinh tố với một muỗng bột collagen giúp đẩy lùi cơn buồn nôn vào buổi sáng của mẹ bầu.
Bác sĩ nói gì về việc sử dụng collagen peptide trong thai kỳ?
Những bác sĩ khoa sản có vai trò quan trọng trong quá trình mang thai của các mẹ bầu. Một trong những điều bác sĩ mang lại đó là duy trì sức khỏe tốt, đầy đủ chất dinh dưỡng cho cả mẹ và em bé đang phát triển bên trong. Điều quan trọng là mẹ bầu cần lựa chọn một bác sĩ có kinh nghiệm, kiến thức và chuyên môn cao trong lịch vực mang thai và sinh nở để cùng đồng hành trên chặng đường 9 tháng 10 ngày của mình.
Dưới đây là một số nhận xét về collagen của các bác sĩ:
“Collagen peptide không chỉ an toàn cho thai kỳ mà còn có lợi cho mẹ bầu! Collagen giúp hỗ trợ độ đàn hồi của da và sức khỏe của khớp – hai hệ thống trong cơ thể được bị tác động nhiều nhất trong thời kỳ mang thai. Collagen cũng chứa các axit amin có thể giúp niêm phong ruột và tăng cường sức khỏe đường ruột, một đặc điểm mà mẹ bầu có thể sẽ truyền sang con khi sinh qua đường âm đạo. “
Một bác sĩ khác cho hay: “Hãy bổ sung collagen mỗi ngày để trở thành thói quen của mẹ bầu từ trước khi mang thai! Tôi rất thích collagen, tôi nghĩ nó rất tốt và dành cho tất cả mọi người, nhưng quan trọng nhất là trong thời kỳ mang thai và sau sinh của phụ nữ. Collagen trong thai kỳ có liên quan đến việc giúp túi ối khỏe hơn, giảm tần suất giải phóng sớm của màng, do đó giảm nguy cơ nhiễm trùng trong khi sinh. Các vấn đề sức khỏe có thể gặp khi mang thai như đau dây chằng tròn, đau sacroiliac (rối loạn chức năng khớp SI) và rối loạn chức năng xương mu giao cảm. Tất cả đều có thể được cải thiện khi mẹ bầu bổ sung lượng collagen và vitamin C hàng ngày.”
Tôi nên uống collagen như thế nào?
Collagen đầu tiên và quan trọng nhất là collagen có sẵn trong tự nhiên, được đưa vào cơ thể thông qua ăn uống thực phẩm hằng ngày như: thịt bò, cá, gà, đậu, trứng, sữa và xương động vật (nước hầm xương, tủy xương). Nhưng khi mang thai có thể mẹ bầu rất mệt mỏi, việc ăn uống trở nên không còn hấp dẫn, dó đó lượng chất hấp thụ không đủ, nên ngoài ăn uống thì mẹ bầu có thể bổ sung thêm collagen tổng hợp. Mẹ bầu có thể sử dụng collagen dễ dàng bằng cách cho bột collagen peptide vào sinh tố, trà buổi sáng, súp (thậm chí cả nước hầm xương để tăng lượng collagen), cháo, sữa chua, mì ống, v.v.
Tóm lại với câu hỏi dùng collagen khi mang thai có tốt không? Thì câu trả lời là tốt và an toàn. Tuy nhiên mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại collagen tổng hợp nào. Bên cạnh đó là mẹ nên lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được sản xuất bởi các công ty uy tín và chất lượng. Mẹ bầu cũng nên nhớ rằng loại collagen tốt nhất chính là collagen tự nhiên có trong thực phẩm hằng ngày mà mẹ sử dụng, việc uống collagen chỉ là bổ trợ và không thể thay thế được các bữa ăn dinh dưỡng hằng ngày mẹ bầu nhé!
*Nguồn tham khảo:
- https://www.gelita.com/en/knowledge/collagen-peptides/what-are-collagen-peptides
- https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/type-i-collagen#:~:text=Type%20I%20collagen%20is%20the%20most%20abundant%20collagen%20found%20in,tensile%20strength%20of%20the%20ECM.
- https://www.mamanatural.com/collagen-during-pregnancy/
